AEROKLUB POLSKI jest stowarzyszeniem lotniczym o bogatych tradycjach i wielkim dorobku sportowym, szkoleniowym i wychowawczym. Swoją działalnością obejmuje cały obszar Rzeczypospolitej Polskiej.
Pierwsze organizacje lotnicze na ziemiach polskich powstały przed I wojną światową. W latach 1893 - 1914 aż 140. Polaków budowało w karju i zagranicą własne aparaty latające, wykonywało na nich loty pokazowe i pasażerskie w Polsce, we Francji, Rosji, Austrii, Niemczech, bijąc również rekordy krajowe i świata. W 1909 roku zaczęło działać w Warszawie Koło Awiatorów, a we Lwowie - Związek Awiatyczny przy miejscowej Politechnice i Towarzystwo Lotnicze "Awiata". W latach 1910 - 1912 funkcjonowało Warszawskie Towarzystwo Lotnicze "Awiata", posiadające własną wytwórnię samolotów i szkołę lotniczą, mieszczące się na Polu Mokotowskim w Warszawie.
Protoplastą Aeroklubu Polskiego był powstały w 1911 roku Aeroklub Królestwa Polskiego, działający przy Warszawskim Towarzystwie Lotniczym "Awiata" na podstawie pełnomocnictwa udzielonego jego założycielowi, księciu Stanisławowi Lubomirskiemu, przez Cesarski Wszechrosyjski Aeroklub (IWAK). Mimo złożenia w Warszawskim Urzędzie Gubernialnym formalnego podania wraz z załączonym statutem, po upływie pół roku pełnomocnictwo to zostało cofnięte przez gubernatora warszawskiego, który odmówił rejestracji AKP jako polskiej filii aeroklubu rosyjskiego, będącego już wówczas członkiem Międzynarodowej Federacji Lotniczej (FAI).
Kolejnym krokiem w dążeniu do utworzenia w pełni polskiego stowarzyszenia lotniczego, tym razem pod zaborem niemieckim, było powołanie do życia 1 lutego 1917 roku w Warszawie - Polskiego Towarzystwa Żeglugi Napowietrznej, które w krótkim czasie zgromadziło w swych szeregach ponad 200 osób ze środowisk naukowego, technicznego i sportowego. Statut opracowany przez PTŻN stał się wzorem dla statutów aeroklubów polskich. Zakładał on organizację szkolenia lotniczego na ziemi i w powietrzu w oparciu o własną bazę lotniskową i sprzętową oraz prowadzenie szerokiej popularyzacji lotnictwa w społeczeństwie polskim, z czego ówczesny generał gubernator pozwolił tylko na organizację teoretycznych kursów lotniczych. Pierwszy z nich, prowadzony na poziomie akademickim siłami profesorów Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej, objął nauczaniem ponad 260 osób, z których pełny program ukończyły 73 osoby, wśród których byli tacy późniejsi iluminarze wiedzy lotniczej, jak Ryszard Bartel, Leon Berebecki, January Gzredziński, Czesław Witoszyński i Adam Wojtyga.
Pierwszą organizacją formalno-prawną polskich lotników sportowych stał się dopiero Aeroklub Polski, powstały 30 października 1919 roku w Poznaniu. W kwietniu 1920 roku Aeroklub Polski został członkiem Międzynarodowej Federacji Lotniczej (Federation Aeronautique Internationale - FAI). Działając w trudnych warunkach powojennych, pierwszy Aeroklub Polski zaczął ograniczać swą działalność do popularyzowania wiedzy o lotnictwie, głownie w Wielkopolsce. Po kilku miesiącach istnienia Aeroklub ten zaniechał swej działalności i przerwał kontakty w FAI. W czerwcu 1920 roku stowarzyszenie o identycznej nazwie, Aeroklub Polski, powstało w Warszawie.
W styczniu 1921 roku odbyło się w stolicy wspólne zebranie obydwu Aeroklubów, na którym podjęto decyzję o utworzeniu ogólnopolskiego stowarzyszenia lotnictwa sportowego o nazwie Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej (ARP) z siedzibą w Warszawie. Jego statut został zatwierdzony przez władze państwowe w marcu tegoż roku.
Do najważniejszej decyzji podjętej wówczas przez ARP należała uchwała o powołaniu 12 grudnia 1921r. Ligi Obrony Powietrznej, która w maju 1923 roku przyjęła nazwę Ligi Obrony Powietrznej Państwa, a w lutym 1928 r. , po połączeniu się z Towarzystwem Obrony Przeciwgazowej - Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Również 12 grudnia 1921r. ARP podjął uchwałę o utworzeniu swych oddziałów terenowych w Lublinie, Krakowie, Łodzi, Bydgoszczy i w Toruniu (nie były to jeszcze aerokluby regionalne w dzisiejszym rozumieniu). W następnych latach, na tle prężnie rozwijającej się LOPP, działalność pierwszego Aeroklubu RP zaczęła słabnąć, a w lotniczej działalności sportowej coraz bardziej dominowali piloci wojskowi. We wrześniu 1926 LOPP powołała Komisję Polityki Lotniczej.
19 października 1927 roku powstał w Warszawie, jako pierwszy w kraju, Aeroklub Akademicki, otwierający drogę do lotnictwa dla dorosłej młodzieży. 15 grudnia tego samego roku na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się inauguracja działalności reaktywowanego Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej. Na czele jego Rady Naczelnej i zarządu stanął książę Janusz Radziwiłł.
W marcu 1929 roku odbył się we Lwowie Zjazd Delegatów Aeroklubów Akademickich. Powołano Związek Polskich Aeroklubów Akademickich i przyjęto ramowy statut dla tych aeroklubów. W czerwcu tego roku Aeroklub RP ponownie nawiązał współpracę z FAI.
W lipcu 1929 roku Ministerstwo Komunikacji powołało Komisję Lotnictwa Sportowego, jako organ doradczy przy Aeroklubie RP, a we wrześniu delegaci aeroklubów regionalnych i klubów lotniczych powołali w Warszawie Zrzeszenie Klubów Lotniczych przy ARP. W grudniu zmieniono tę nazwę na Radę Klubów afiliowanych do ARP. Jej prezesem został gen. bryg. Włoaysław Bortnowski.
We wrześniu 1930 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych, w porozumieniu z LOPP i aeroklubami, zainicjowało powstanie Przysposobienia Wojskowego Lotniczego.
1 stycznia 1931 roku Warszawski Aeroklub Akademicki, po połączeniu się ze Stołecznycm Klubem Lotniczym, zrzeszającym wojskowych pilotów rezerwy, zmienił nazwę na Aeroklub Warszawski. Analogicznie zmieniły swe nazwy pozostałe aerokluby akademickie.
22 marca 1931 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki, uczestniczący w otwarciu lokalu klubowego Aeroklubu RP przy ul. Krakowskie Przedmieście 11 w Warszawie, przyjął patronat nad Aeroklubem Rzeczypospolitej Polskiej.
w 1937r. władze państwowe wydały kilka aktów prawnych odnośnie ściślejszego powiązania działalności aeroklubów regionalnych z potrzebami obronnymi państwa. W lipcu tegoż roku powołano Państwową Radę Sportu Lotniczego, jako organu doradczego ministra komunikacji. Spowodowało to zwiększenie ingerencji władz państwowych w działalność aeroklubów i powiązanie ich pracy z obronnością państwa.
22 kwietnia 1939 roku odbyło się w Warszawie Walne Zgromadzenie Aeroklubu RP (odpowiednik Zjazdu Krajowego AP). ARP przekształciło się wówczas ze zrzeszenia osób fizycznych w związek osób prawnych. Powstał Związek Sportu Lotniczego - Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej. Ta podwójna nazwa nie znajduje jednak potwierdzenia w zapisach ostatniego przed wybuchem wojny Statutu Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej. Jest tam napisane (par. 1 pkt.1), że "Stowarzyszenie nosi nazwę Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej", a niżej (pkt.2), że "ARP jest Związkiem istniejących na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej Aeroklubów Regionalnych oraz klubów, sekcji, kół itp. do nich afiliowanych w zakresie ich działalności sportowo-lotniczej". Kropkę nad i stawia par. 23 tego statutu, gdzie w ostatnim akapicie czytamy, iż "Na mocy decyzji Komisarza Rządu m. st. Warszawy z dn. 18 lutego 1939r. [...] wydanej na podstawie praw o stowarzyszeniach z dnia 27 października 1932 [...] wpisano do rejestru stowarzyszeń i związków Komisariatu Rządu m. st. Warszawy pod nr 1365 stowarzyszenie (związek) pod nazwą Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej (skrót ARP).
Lata trzydzieste to pasmo wielkich osiągnięć i sukcesów polskich lotników sportowych. Dwukrotne zwycięstwo w międzynarodowych zawodach samolotów sportowo-turystycznych tzw. Challeng'u i czterokrotne w międzynarodowych zawodach balonowych o nagrodę im. Jamesa Gordona-Bennetta. Polscy piloci wykonali wielkie rajdy m.in. dookoła Afryki, nad południowym Atlantykiem, wokół Morza Śródziemnego, na Bliski i Daleki Wschód. Brali udział w pokazach i mityngach, ustanowili wiele rekordów Polski i kilka rekordów świata: samolotowych, balonowych i szybowcowych. Dwaj wybitni piloci uhonorowani zostali najwyższymi odznaczeniami FAI: Stanisław Skarżyński otrzymał jako pierwszy Medal Bleriota (1936), a Tadeusz Góra, także jako pierwszy, dostał Medal Lilienthala (1938). Wielu pilotów wyszkolonych w aeroklubach zasiliło komunikację lotniczą i wojskowe szkoły lotnicze. W czasie II wojny światowej polscy piloci sportowi walczyli na wszystkich jej frontach, odnosząc wiele zwycięstw i ponosząc wiele ofiar.
W 1945 roku polskie lotnictwo sportowe zaczęło dźwigać się ze zniszczeń wojennych. Z roku na rok zwiększała się liczba aeroklubów regionalnych, powstały nowe szkoły i osrodki treningowe, rozpoczął się masowy napływ młodzieży na szkolenie lotnicze.
Powojenne reaktywowanie Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej nastąpiło 10 października 1945r., podczas pierwszego w nowych warunkach ustrojowych Zgromadzenia ARP. W dniach od 15 do 17 stycznia 1946r. odbyła się w Poznaniu konferencja delegatów ARP i aeroklubów regionalnych, w czasie której debatowano o potrzebie powołania organizacji sportu lotniczego, którą w marcu określono nazwą Liga Lotnicza. Jej Komitet Organizacyjny powstał 26 lipca, a 18 września ukonstytuował się zarząd Główny Ligi Lotniczej, której prezesem został inż. Wiktor Leja.
25 lutego 1948r. Powszechna Organizacja "Służba Polsce" przejęła od AR szkolenie lotnicze młodzieży. W maju tego roku Liga Lotnicza przejęła od Departamentu Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Komunikacji modelarstwo i spadochroniarstwo.
25 czerwca 1948r., na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu ARP, podjęto uchwałę o przywróceniu dawnego statutowego zapisu, że Aeroklub RP jest stowarzyszeniem osób fizycznych. Tym samym pozbawiono aerokluby regionalne osobowości prawnej. Podkreślono, że od tego dnia stają się one terenowymi jednostkami organizacyjnymi ARP. Od grudnia 1949 roku, pod naciskiem władz, aerokluby te zaczęły się zrzekać swoich struktur i przechodzić do Ligi Lotniczej, akceptując "Tymczasowy regulamin aeroklubów LL". Zarząd Główny Ligi przyznał aeroklubom prawa "obwodu Ligi' i bezpośrednią podległość Zarządom Okręgowym (wojewódzkim) Ligi Lotniczej. W nowej strukturze po raz pierwszy wprowadzono stanowisko etatowego kierownika aeroklubu, który z urzędu wchodził w skłąd jego zarządu. Aerokluby LL podlegały Aeroklubowi RP tylko pod względem sportowym.
10 maja 1953 roku Liga Lotnicza została wchłonięta przez Ligę Przyjaciół Żołnierza (zgodnie ze strukturą radzieckiej organizacji paramilitarnej DOSAAF). Aerokluby przyjęły nową nazwę: Aerokluby LPŻ.
W końcu marca 1954r. Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej przyjął nazwę zgodną z ówczesną nazwą państwa polskiego - Aeroklub Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Taki stan trwał do 6 listopada 1956r., kiedy na zebraniu krajowym aktywu lotnictwa sportowego powołano Komisję Restytucyjną Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej. O wyjściu aeroklubów ze struktur Ligi Przyjaciół Żołnierza zdecydowano podczas Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia ARP, które obradowało w dniach 16-17 grudnia w Warszawie. Podjęto wówczas uchwałę o powstaniu samodzielnej organizacji lotnictwa sportowego - Aeroklubu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. który rozpoczął swoją działalność od 1 stycznia 1957r.
5 października 1963r. Aeroklub PRL został uznany rozporządzeniem Rady Ministrów za stowarzyszenie wyższej użyteczności. W ślad za tym nastąpiła zmiana statutu APRL. W kolejnych latach struktura Aeroklubu PRL była stabilna. Rozpoczął się okres wielkich sukcesów członków stowarzyszenia we wszystkich dziedzinach sportu lotniczego. Stan ten został zaburzony wprowadzeniem 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego na całym obszarze kraju. Aerokluby Regionalne, centralne ośrodki szkoleniowe i zakłady produkcyjno-naprawcze zostały zmilitaryzowane. W wyniku odgórnych zaleceń, służby bezpieczeństwa przystąpiły do politycznej weryfikacji personelu latającego i technicznego oraz pracowników etatowych i działaczy społecznych. Miały miejsce przypadki internowania niektórych osób w "miejscach odosobnienia". W 1982r. nastąpiło znaczne ograniczenie działalności szkoleniowo-sportowej, z wyjątkiem szkolenia kandydatów do wojsk lotniczych i wojsk powietrzno-desantowych.
W listopadzie 1983r. Prezydium Rządu podjęło decyzję o nadaniu Aeroklubowi PRL statusu organizacji obronnej i sportowej. nastąpiła przyspieszona militaryzacja Aeroklubu.
Podczas XII Zjazdu Krajowego Aeroklubu PRL, który odbył się 10 grudnia 1983r., przyjęto znowelizowany statut, w oparciu o który ustalono nowy regulamin wyboru do władz naczelnych Aeroklubu. Nowością było postanowienie, że kandydatów do tych władz mogą zgłaszać tylko delegaci aeroklubów regionalnych spośród delegatów uczestniczących w Zjeździe. Wybrano wówczas 35-osobowy Zarząd Główny, 9-osobową Główną Komisję Rewizyjną i 11-osobowy Główny Sąd Koleżeński. Do Nowego Zarządu Głónego weszli z urzędu przedstawiciele NON, MSW, GKKFiS oraz MOiW.
XIV Zjazd Krajowy Aeroklubu PRL, który obradował 24-25 lutego 1990r. w Lesznie dokonał wielu radykalnych zmian: zmieniono nazwę stowarzyszenia na Aeroklub Polski, w nazwach Zarządu, Komisji Rewizyjnej i Sądu Koleżeńskiego odrzucono słowo Główny i po raz pierwszy od wielu lat na stanowisko prezesa Aeroklubu Polskiego wybrano osobę cywilną - posła na Sejm RP dr inż. Henryka Sienkiewicza.
Ważnym wydarzeniem 2002 roku było przyjęcie Honorowego Patronatu nad Aeroklubem Polskim przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego podczas uroczystości na Żarze 29 kwietnia. Wśród zaproszonych gości znajdował się ówczesny prezydent FAI Wolgang Weinreich.
Aeroklub Polski wyszkolił i wychował wieluset mistrzów Polski, Europy i świata, wielokrotnych medalistów i zdobywców rekordów międzynarodowych i krajowych, uhonorowanych tytułami Mistrzów Sportu i zasłużonych Mistrzów Sportu. Polscy lotnicy sportowi rokrocznie odnoszą liczne sukcesy w sporcie szybowcowym, samolotowym, spadochronowym, balonowym, lotniowym, mikrolotowym i paralotniowym, a także w modelarstwie lotniczym i kosmicznym. W tych wszystkich dyscyplinach zdobyli oni znacznie ponad 860 medali, w tym ponad 700 tytułów mistrzowskich i wicemistrzowskich indywidualnych i drużynowych.
Dziś Aeroklub Polski jest organizacją społeczną o wysokiej użyteczności, kultywującą najpiękniejsze tradycje wielu lotniczych pokoleń Polaków. Niemal od zarania swego istnienia działa na rzecz obronności kraju i uczestniczy w świadczeniu pomocy osobom poszkodowanym w wyniku klęsk żywiołowych.
W skład struktury organizacyjnej Aeroklubu Polskiego wchodzi 64 Aeroklubów Regionalnych, dwie Centralne Szkoły - Szybowcowa w Lesznie i Górska Szybowcowa na Żarze, a także Główny Ośrodek Badań Lotniczo-Lekarskich we Wrocławiu i Biuro Zarządu AP w Warszawie. Ważnym ogniwem stowarzyszenia są Kluby Seniorów Lotnictwa na czele z Radą Seniorów Lotnictwa Aeroklubu Polskiego.
Zródło: Strona Aeroklubu Polski
Ps. Masz ciekawy materiał o dowolnej tematyce lotniczej i chciałbyś go zamieścić, prześlij mailem na adres:
Z pozdrowieniem lotniczym
instr. pilot Jan Mikołajczyk
